De Noordzee is een van de drukste zeeën ter wereld. En de activiteiten en belangen nemen alleen maar toe. Betrouwbare data en communicatie zijn daarom cruciaal. Het programma IV op Zee van Rijkswaterstaat richt zich op het realiseren van de voorzieningen die hiervoor nodig zijn. Daarbij werkt IenW, zowel intern als met externen, toekomstgericht samen volgens Kompas IenW. Steven Abdoelkhan en Wiebrand Bouwkamp vertellen hoe zij data en informatievoorziening (IV) in het hart van het primaire proces zetten.
Het programma Informatievoorziening op Zee (IV op Zee) komt tegemoet aan de groeiende informatie- en communicatiebehoefte op de Noordzee. Verbinding is daarbij het sleutelwoord. Het doel? Publieke en private partijen met belang in het Noordzeegebied bij elkaar brengen en de digitale infrastructuur versterken.
Die informatiebehoefte verschilt per partij. De Kustwacht heeft data nodig om de Noordzee veilig te houden, Rijkswaterstaat om te monitoren, windparkexploitanten willen hun operations kunnen doen en vissers houden met het weerbericht van het KNMI en de waterstanden in de gaten wanneer ze kunnen uitvaren.
Beeld: Kompas IenW
Wiebrand Bouwkamp (links) en Steven Abdoelkhan bij het Offshore Expertise Centrum OEC van Rijkswaterstaat aan de voet van de Haringvlietsluizen in Stellendam.
‘Op het land is continue verbinding zo vanzelfsprekend,’ begint Wiebrand Bouwkamp. ‘Je telefoon heeft overal bereik en elektriciteit komt uit het stopcontact aan de muur. Op zee is dat niet het geval.' Wiebrand is kwartiermaker van het RWS Fieldlab Connectiviteit Noordzee (RFCN). Dit initiatief van Rijkswaterstaat jaagt de ontwikkeling van duurzame, veilige en toekomstgerichte connectiviteit aan op het Nederlandse deel van de Noordzee, door technologieën en toepassingen voor communicatie te valideren en beproeven.
Wiebrand: 'Los van de communicatiemogelijkheden is connectiviteit ook noodzakelijk voor datatransport en bijvoorbeeld het gebruik van drones. Omdat niemand alle kennis, ervaring, mensen of het geld tegelijkertijd in huis heeft, zelfs de big tech niet, is samenwerking op zee nog meer dan elders noodzakelijk.’
Ecosysteem van kennis
Steven Abdoelkhan is programmamanager Offshore Expertise Centrum (OEC) bij Rijkswaterstaat. Dit centrum beheert en verzamelt data over de Noordzee en werkt in opdracht van verschillende ministeries en uitvoeringsorganisaties. Steven werkt samen met partners aan een Noordzee die bereikbaar, leefbaar en veilig is. ‘In 2023 hebben we een voorstel ingediend voor het Nationaal Groeifonds rondom de digitalisering van de Noordzee. Daarop kregen we zo’n honderd steunbrieven. We hebben met tientallen universiteiten, hogescholen, kennisinstituten en private ondernemingen een heel ecosysteem opgebouwd waarmee we kennisuitwisseling doen over de Noordzee.’
Wiebrand: ‘Als er nieuwe vraagstukken zijn, kunnen we daar publieke en private partijen omheen zetten. Op het OEC kunnen we projecten op allerlei gebieden faciliteren. Bijvoorbeeld met een realistische testomgeving, apparatuur, trainingen, advies en projectmanagement.’
Vanuit het programma IV op Zee werkt Rijkswaterstaat samen met de beleids-DG's. Wiebrand noemt ook alle ministeries die taken op de Noordzee hebben, zoals de ministeries van Klimaat en Groene Groei, LVVN (vanwege de visserij en natuurbescherming) en Defensie. Daarbij is er intensief contact met partijen als het KNMI en Luchtverkeersleiding Nederland. Ook kennis- en onderwijsinstellingen melden zich. Wiebrand: ‘De Hogeschool Rotterdam houdt er in het lespakket nu al rekening mee dat wij op het OEC allerlei activiteiten uitvoeren, en daar personeel voor nodig hebben. Andersom zoeken wij ook zelf naar studenten met belangstelling voor ons werkveld.’
Communicatielabels
Als shared service organisatie moet je faciliteren, maar ook de soevereiniteit bewaken. Veiligheid is cruciaal geworden. Weten wat er gebeurt boven, op en onder water. Wiebrand: ‘Ruim 95% van al het internationale dataverkeer verloopt via zeekabels. Als die kapotgaan kun je vanavond geen boodschappen doen, werkt het riool niet meer en is het verkeer één grote chaos. Aan de hand van sensorinformatie kun je het bijvoorbeeld zien als een schip al heel lang boven een kabel vaart. Moet er dan niet een helikopter of een vliegtuig naartoe?'
'Vanuit de EU wordt gezegd dat we minder afhankelijk moeten worden en zelf moeten zorgen voor soevereine en autonome infrastructuur. Samenwerking is daarvoor echt een vereiste’, benadrukt Wiebrand. ‘Deel je informatie. Maar kijk goed wie je toegang geeft tot welk deel van die informatie.’
De data van IV op Zee is online beschikbaar. Scan de QR-code om de IV op Zee-app te openen in je browser.